Phnom Phen

Terug in Phnom phen.. ik weet nog niet wat ik van de stad moet vinden. Kom er al snel achter dat dat best logisch is, want het is een stad van uitersten. Enerzijds wolkenkrabbers, schone stoepen en Range rovers, anderszijds armoede, verval, ratten en de zichtbare seksscène (niet alleen in mijn straatje) wat de politie dus door de vingers ziet. 

Mijn eerste doel van de dag is ontbijten; Brown café wordt aangeraden. Ik kom terecht bij een upperclass koffiezaakje. Het zit vol met (rijke) locals. Ik krijg m'n eerste fatsoenlijke cappuccino in Cambodja en lik mijn vingers af bij mijn pannenkoekjes met vers fruit. 

Wat ik ook graag wilde proberen is Bubbletea; ijsthee met gel-achtige balletjes. toevallig zit er om de hoek een tentje. Dan maar eens op zoek naar een manicure.. want word gek van de lengte van mijn nagels. 
Uiterst professioneel worden m'n nagels onder handen genomen, top! Vervolgens wil ik naar het museum gaan, maar wil eigenlijk eerst mijn tour hebben geregeld naar de killingfields voor morgen en door de Mekongdelta. Na lang zoeken vind ik eindelijk een bureautje die t aanbiedt. De meesten beperken zich tot bus en boot tickets. De killingfields kan ik morgen samen doen met het museum, dus das prima. Tevreden strijk ik neer op een terrasje aan de riverside en geniet van de diversiteit aan voorbijkomend verkeer. Keer op keer komen er kinderen en volwassenen langs om dingen te verkopen. Hoewel het bloedirritant is, heb ik vandaag meer medelijden dan irritatie. Dit komt door mijn lange gesprek met de half amerikaanse hostelmanager Andy.. (gevlucht voor de khmer en 30 jaar in amerika gewoond, maar nu weer terug) 
Waar ik dacht verstandig te wezen (omdat ik dat op internet had gelezen) door niets van de kinderen te kopen.. want dan blijven ze in een vicieuze cirkel en gaan ze nooit naar school. Drukt hij me even haarfijn met mijn neus op de feiten, denk je echt dat ze wel naar school gaan als ze niets kunnen verkopen? Die cirkel blijft gewoon bestaan.. dus je kunt best 1x wat van ze kopen... helemaal als je niet kan schelen waar het geld dan heen gaat.. 
Dat kan me dus eigenlijk wel.. dus ik vraag m dat. Hij antwoordt dat hij het natuurlijk niet met alle zekerheid kan zeggen, maar dat t hoogstwaarschijnlijk geïnvesteerd wordt in ofwel een betere maaltijd, ofwel nieuwe waar om te verkopen. En eigenlijk vind ik dat wel goed besteed. Ik bedoel.. wat moet je met 1 dollar? In ieder geval die kids t gevoel geven dat ze iets goed hebben gedaan. Wie doet me wat?

Op t terras waar ik besluit wat te eten, komt een meisje aan m'n tafel. Ik heb haar die middag al 3 x afgewimpeld bij een ander terras. Ze herkent me.. en in plaats van door te lopen probeert ze het toch nog een keer. Bovendien zijn haar Engels en verkoopskills zo slecht nog niet.. en dus strijk ik speciaal voor haar over mijn hart en koop wat armbandjes. Juist van haar, want als je zo volhardend bent, ben je wanhopig.. Ik zie in haar ogen dat ik haar blij maak en vraag of ze de bandjes bij me om wil doen. Dat doet ze met twinkeloogjes. 
mijn god 1 dollar.. en ze doet net of ik haar leven heb gered.. Wat een andere wereld..

Terug bij het hostel raak ik weer met Andy in gesprek en zeg dat ik z'n advies heb opgevolgd. Alsof ze het ruiken staan er ineens drie kids naast ons. 2 met rozen, 1 met kauwgom. Zij kunnen geen Engels en beginnen te smeken bij Andy. Hij geeft regelmatig wat, maar hij is ook niet rijk ofzo. Ik besluit te proberen of ik het oudste meisje een Engels zinnetje kan leren. Andy vertaalt. Samen proberen we het op de 'repeat after me' manier: Would you like to buy a rose? Het zal vast niet blijven hangen, maar we geven haar toch het briefje mee waar het op staat. Zelf kan ze natuurlijk niet lezen, maar wellicht dat het haar verkoopkansen vergroot. Ze lijkt blij (ik denk omdat er eindelijk mensen zijn die haar aandacht geven) en ik geef alle 3 de kids 500 riel.. (12.5 cent) ach tis weer iets.. en ze mogen hun koopwaar houden. We praten nog wat en dan is het weer bedtijd.

De volgende dag word ik na t ontbijt opgehaald voor de tour naar de Killing fiels en het S21 museum. Tijdens de rit krijgen we een film te zien over hoe de Pol Pot aan de macht kwam en hoe het regime van de rode khmer begon. Voor jullie verder lezen moeten jullie eigenlijk even onderstaande link openen (of googlen op pol pot).

https://historianet.nl/oorlog/grote-namen-uit-de-oorlog/pol-pot-de-ondoorgrondelijke-massamoordenaar 

We komen aan bij de Killing fields van Choeung Ek en krijgen een audio tour (in t Nederlands) en kunnen dus op eigen gelegenheid een ronde maken. Hier wordt pas echt duidelijk hoe er gemoord werd en hoe er vervolgens met de lichamen werd omgegaan. Het geheel ziet er nu erg vredig uit met prachtige bomen en bloemen en er fladderen honderden vlinders rond. Tussen al dat moois, bevinden zich echter veel massagraven, waar soms wel 450 lichamen in gedumpt werden. De audiotour beschrijft hoe zelfs de verharde barst van een palm als moordwapen werd gebruikt, omdat daar kartels aan zaten die het mogelijk maakt om iemands hals door te snijden.. te gruwelijk voor woorden. De tour eindigt bij een prachtige stupa gevuld met honderden, zo niet duizenden schedels die verdeeld zijn over 17 levels. Ter na gedachtenis aan wanneer het allemaal begon; 17 april 1975. Bijna 4 jaar heeft deze horror voortgeduurd. De rillingen lopen me over het lijf. 

Op naar het s21 museum ofwel de voormalige Tuol Sleng gevangenis (wat daarvoor nog een school was) Ook dit is (nu en toen het een school was) een prachtige plek met een diversiteit aan fruitbomen, mooi gemaaid gras en diverse herdenkstenen. Het eerste wat je ziet is 14 graven van de laatstgestorvenen. Maar dan wordt het pas echt indrukwekkend, hartverscheurend en misselijkmakend. Je wordt (weer door een audiotour) rondgeleid door de diverse gebouwen. Gebouw a laat de martelkamers zien (met foto's) gebouw b een heleboel foto's zowel info als daadwerkelijke bewijsstukken. Gebouw C hebben ze in tact gelaten en hier zie je de cellen en tenslotte herbergt gebouw D een fotoreportage, maar ook martelwerktuigen, ect. Je wordt vooraf gevraagd om respectvol gedrag.. maar dit is niet nodig. Je bent na 5 min al zo onder de indruk dat je totaal in jezelf keert. 
Er valt echt met geen woorden te beschrijven wat de mensen hier doorgemaakt moeten hebben. Het waren ook met name de "geleerden" die hier werden opgesloten. Pol pot was bang dat deze mensen weerstand zouden bieden.

Terug van de tour, neem ik eerst maar even een borrel om t een en ander 'te verwerken'. 
Ik eet die avond bij een veel te dure Italiaan en praat nog wat verder met Andy. 
Het is maandag en dus niet zo veel te doen voor de strippers. Ze zitten dan ook met z'n allen voor de bar en dit is het moment om ze spullen te verkopen. Er komt werkelijk van alles langs. De gebruikelijke eetkarretjes (want ze doen de hele avond niets anders dan eten) tot vrouwen met sieraden, maar ook diverse mannetjes met een grote zak kleding. Per bar wordt elk kledingstuk uit de zak gehaald en uitgebreid getoond aan de meiden. En ze kennen hun klanten dus het zijn stuk voor stuk sexy outfits. 
Iets later stopt het eetkarretje dat van de week ook al voor het hostel stond. Het blijkt een echtpaar en de vrouw kan zowaar een paar woorden Engels. Superlief vrouwtje. Ik baal dat ik niets durf te eten vd straat hier, maar weet zeker dat ik er ziek van zou worden. 

Morgen start m'n 2 daagse reis naar Ho Chi minh door de mekongdelta.. ben benieuwd!
Ter afsluiting.. sommige foto's zijn nogal heftig..